पाय हलवणे हा अपशकुन नाही, हे या आजाराचे लक्षण आहे (Leg Shaking: More Than Just A Habit?)
काही लोकांना पाय हलवण्याची सवय असते हे तुम्ही अनेकदा लक्षात घेतले असेल. कोणाशी तरी बोलत असताना, टीव्ही-सिनेमा पाहताना किंवा खाताना-पितानाही ते अनेकदा पाय हलवू लागतात. बहुतेक लोक या सवयीला अशुभ मानतात, परंतु हे रोगाचे लक्षण आहे. होय, डॉक्टर या सवयीला रेस्टलेस लेग्ज सिंड्रोम (RLS) म्हणतात. बहुतांशी शरीरातील लोहाच्या कमतरतेमुळे हे होत असते परंतु या आजारामुळे मूत्रपिंड, हृदयविकार, पार्किन्सन्स इत्यादी समस्या देखील होऊ शकतात.
RLS हा मज्जासंस्थेशी संबंधित आजार आहे. पाय हलवल्याने डोपामाइन हार्मोन बाहेर येतात आणि या हार्मोनमुळे एकच काम पुन्हा पुन्हा करण्याची इच्छा होते.
पाय हलवण्याची सवय अनेक समस्यांना जन्म देते
या सवयीमुळे सांधे आणि गुडघेदुखीची समस्या वाढते.
पायाच्या नसांमध्ये जास्त दाब पडल्याने मज्जातंतूंच्या अनेक गंभीर समस्या उद्भवू शकतात.
पाय थरथरणे हा मज्जासंस्थेशी संबंधित आजार आहे. वास्तविक, पाय हलवल्याने शरीरात डोपामाइन हार्मोनचा प्रवाह होतो. यामुळेच पाय हलवताना आराम वाटतो.
जेव्हा आपण हे पुन्हा पुन्हा करू लागतो तेव्हा ती सवय बनते. याला स्लीप डिसऑर्डर असेही म्हणतात. वास्तविक झोपेअभावी शरीर थकून जाते आणि या थकव्यामुळे पाय हलवण्याची सवय लागते.
जेव्हा आपल्या शरीरात लोहाची कमतरता असते तेव्हा पाय हलवण्याची समस्या वाढू लागते.
त्यामुळे शरीराचे वजन वाढू लागते आणि झोप न येण्याची समस्या सुरू होते.
या सवयीमुळे तुमची मानसिक ताकदही कमी होते.
तुमच्या निर्णय क्षमतेवरही परिणाम होतो. तुम्ही कोणताही निर्णय वेळेवर किंवा लवकर घेऊ शकत नाही.
लक्षणे
पायात मुंग्या आल्याचे जाणवते.
पायांमध्ये जळजळ, खाज सुटणे आणि दुखणे देखील आहे.
तुमची आळशी प्रवृत्ती पाय हलवण्यातून प्रकट होते.
जर एखादी व्यक्ती शारीरिक श्रम करत नसेल तर तो आपले पाय हलवत राहतो.
RLS चा कौटुंबिक इतिहास असणे.
हा आजार कोणत्याही वयात होऊ शकतो, तरी तो मुख्यतः तरुणांमध्ये दिसून येतो.
गरोदर महिलांना गरोदरपणाच्या शेवटच्या तीन महिन्यांत या प्रकाराचा सामना करावा लागतो. पण प्रसूतीनंतर एक महिन्यानंतरच ही समस्या दूर होते.
तणाव आणि नैराश्याच्या वाढीमुळे, एडीएचडी (अटेन्शन डेफिसिट हायपरएक्टिव्हिटी डिसऑर्डर) ग्रस्त रुग्ण स्थिर राहू शकत नाही आणि त्याचे पाय हलू लागतात.
उपाय
दररोज सात-आठ तास चांगली झोप घ्या.
नियमित व्यायाम आणि स्ट्रेचिंग व्यायाम करा.
आपल्या आहाराची विशेष काळजी घ्या, विशेषतः लोहयुक्त पालक, बीटरूट इत्यादी घ्या.
दारू, धुम्रपान इत्यादी मादक पदार्थांपासून दूर राहा.
संशोधन
संशोधनात असे दिसून आले आहे की पाय हलवल्याने हृदयविकाराचा झटका येण्याची शक्यता वाढते. हार्वर्ड मेडिकल स्कूलने संशोधनाद्वारे पुष्टी केली आहे की सतत पाय हलवल्याने हृदयविकाराचा धोका वाढतो.
अमेरिकेतील सुमारे दहा टक्के लोकांना या समस्येने घेरले आहे.
पाय हलवणे एक वाईट वृत्ती आहे असेही मानले जाते …
धार्मिक कार्यांच्या संदर्भात या सवयीकडे पाहिले तर अशा काही गोष्टी समोर येतात.
जर तुम्ही पूजेला बसून पाय हलवत असाल तर अधिष्ठाता देवता कोपतात आणि व्रत आणि पूजा अपूर्ण मानली जाते.
तुमचे पाय हलवण्याच्या सवयीमुळे तुमचे मन एकाग्र होऊ शकत नाही. पूजेच्या वेळी असे केल्याने तुमचे मन विचलित होते आणि त्याचबरोबर इतरांची पूजाही योग्य प्रकारे होत नाही.
ज्योतिषशास्त्रानुसार, जर तुम्ही बेड, पलंग, खुर्ची किंवा कोणत्याही उंच जागेवर बसून किंवा झोपताना पाय हलवत असाल तर तुमच्या कुंडलीतील चंद्राची स्थिती कमजोर होते. चंद्राच्या अशुभ प्रभावामुळे पीडित व्यक्ती डिप्रेशनमध्ये जगू लागते. त्याचा मानसिक ताण वाढतो.
व्यक्तीची आर्थिक स्थिती डळमळीत होते.
अनावश्यक खर्च वाढू लागतो.
घरात सुख-शांती नाही.
बसून पाय हलवत राहिल्यास लक्ष्मीचा कोप होतो. घरातील संपत्ती आणि समृद्धी कमी होऊ लागते.
जेवताना पाय अजिबात हलवू नयेत. यामुळे अन्नपूर्णा देवीचा अपमान होतो. या कारणास्तव जेवताना हे करण्यास मनाई आहे. कुटुंबातील संपत्ती आणि समृद्धीवरही याचा परिणाम होतो.
या सवयीमुळे तुम्ही आळशी बनता. स्वच्छतेकडे तेवढे लक्ष देता येत नाही. घरात घाण झाल्यामुळे माता लक्ष्मीचा कोप होतो, त्यामुळे घरात गरिबी येऊ लागते. म्हणून, जेव्हा तुम्ही तुमचे पाय हलवता तेव्हा तुम्ही तुमचा आनंद आणि समृद्धी देखील घालवता.
जेव्हा तुमच्या पाय हलवण्याच्या सवयीमुळे कुंडलीत चंद्र बिघडू लागतो. त्यानंतर कुटुंबातील काही सदस्य आजारी पडू लागतात. यामुळे पैसे खर्च करण्याबरोबरच अनावश्यक धावपळही होते. तुमचे नशीब खट्टू होते. अपयशाला सामोरे जावे लागते.
एक पैलू असाही…
पाय हलवणे, पेन सोबत खेळणे, खुर्ची फिरवणे यासारख्या क्रियाकलापांना फिडेटिंग म्हणतात, जे आता आरोग्यासाठी चांगले मानले जाते. यामुळे केवळ कॅलरीज बर्न होत नाहीत तर तणावही कमी होतो. हे देखील निदर्शनास आले आहे की जर तुम्ही नियमितपणे संगणकासमोर बसून किंवा विमानाने लांबचा प्रवास करत असताना तुमचे पाय हलवत राहिल्यास पायांच्या धमन्यांचे संरक्षण होते. याशिवाय धमनीच्या आजारांपासून दूर राहण्यासही मदत होते.